Jednym z systemów bezpieczeństwa pożarowego w budynkach jest oddymianie. Nie będę się jednak rozpisywać nad tym, jak ważna jest szybka ewakuacja osób z zagrożonego rejonu. Nie znajdziecie tu instrukcji uruchomienia systemu.
By dowiedzieć się jak to zrobić zapraszam na szkolenia organizowane w firmie Janex! :)
Analizując zgłoszenia serwisowe oraz telefony w zakresie pomocy technicznej dotyczącej systemów oddymiania AFG-2004, postanowiłem przedstawić kilka błędów instalacyjnych, które najczęściej pojawiają się w rozmowach z instalatorami.
W systemie oddymiania bardzo ważnym elementem jest puszka, która łączy przewód niepalny HDGS (z centrali) z przewodem siłownika (drzwi, klapy, okna). Wielu instalatorów bagatelizuje ją łącząc przewody w puszcze elektrycznej natynkowej lub podtynkowej, na złączki śrubowe lub tzw. wago. I tu dochodzimy do sedna problemu – jest to niedopuszczalna praktyka! Puszka połączeniowa powinna być wyposażona w ceramiczne kostki przyłączeniowe i wykonana z metalu oraz posiadać certyfikat CNBOP. Proponuję dobierać ją sugerując się tzw. wieżą doboru puszek. Mamy do wyboru puszki przelotowe i rozgałęźne, z bezpiecznikiem lub bez bezpiecznika.
Przykładem źle dobranej puszki może być PIP1A produkcji W2 lub PULSAR. Problem z tą puszką sprowadza się zazwyczaj do telefonu o treści:
chyba spalił się siłownik lub coś nie tak z centralą. Wszystko jest podłączone, robiliśmy test systemu – wcisnęliśmy przycisk RPO-02, siłownik ruszył i… po chwili zatrzymał się. Teraz nie mamy możliwości zamknięcia/otwarcia klapy/drzwi/okna, zero reakcji, brak sygnalizacji usterki"
Rozwiązanie problemu jest bardzo proste – przyczyną jest źle dobrana puszka! W puszce PIP1AN mamy wbudowany bezpiecznik 0.375 mA i instalator podłączając siłownik przez taki bezpiecznik sam skazuje się na porażkę. Prosta matematyka: bezpiecznik 0.375 mA kontra pobór prądu przez siłownik (np 1.2 A) – w takim starciu bezpiecznik przegrywa i po chwili pali się. Puszka typu PIP1A jest to puszka przewidziana dla sygnalizatorów konwencjonalnych instalowanych np. w systemach SSP. Należy zatem pamiętać, aby w tym przypadku instalować puszki bez bezpieczników.
Rozwiązanie nieprawidłowe z puszką elektryczną | Rozwiązanie prawidłowe z puszką typu PIP2AN |
Część instalatorów lekceważy kwestę instalowania rezystorów końca linii czy modułów końca linii w ostatnim elemencie. Nie zdają sobie sprawy z tego, jak bardzo ograniczają funkcję kontroli elementów podłączonych do centrali. Narażają przez to osoby obecne w budynku na utratę zdrowia a nawet życia w przypadku, gdy system oddymiania nie zadziała w sytuacji zagrożenia.
Jakie są konsekwencje gdy instalator zostawia rezystory i moduły monitorujące podłączone w centrali? Takie zaniedbanie skutkuje tym, że funkcja kontroli elementów peryferyjnych nie działa. Centrala nie jest w stanie zdiagnozować i zasygnalizować usterki linii siłowników, czujek, przycisków oraz połączenia z centralą SSP. W skrajnym przypadku może dojść do sytuacji, gdy diody na przycisku RPO pokażą stan poprawnego działania systemu, a centrala nie będzie w stanie uruchomić alarmu z czujek lub przycisków. I co najgorsze – centrala nie otworzy klap lub okien za pomocą których odprowadzane są niebezpieczne gazy i droga ewakuacji będzie niedostępna.
Dlatego cenna uwaga dla instalatorów przejmujących system do konserwacji - jeśli po otwarciu centrali widzicie rezystory w środku centrali, informujcie inwestora o tym fakcie! I od razu wykonajcie poprawne połączenia - tak pokażecie swoją wyższość nad "Januszami instalacji".
Co, gdzie, jak?
Dobór centrali w teorii sprowadza się zawsze do policzenia maksymalnego prądu pobieranego przez siłowniki i doborze centrali o wydajności większej bądź równej policzonej. Jednak problem nie tkwi w przekroczeniu maksymalnego prądu przez siłowniki lecz w funkcjonalności. Załóżmy, że mamy typowy przypadek: klapa oddymiająca na dachu oraz drzwi napowietrzające na parterze. Dobrana centralka to AFG-2004 8A i w teorii wszystko jest OK. Ale podczas instalacji okazuje się, że ktoś dobrał nam centralę z JEDNĄ grupą. I rodzi się problem z monitorowaniem linii siłowników, bo kable do siłowników są poprowadzone w dwie różne strony – na którym końcu mamy zainstalować rezystory monitorujące? Przy siłowniku klapy na dachu? A co z monitorowaniem podłączenia siłownika drzwi napowietrzających? Mamy też problem z funkcjonalnością systemu: w momencie użycia przycisku przewietrzania otwiera nam się klapa oddymiająca oraz drzwi napowietrzające, co nie zawsze jest zgodne z oczekiwaniami inwestora. Rozwiązaniem problemu jest dobranie centrali dwugrupowej - wtedy można kontrolować niezależnie dwie linie siłowników oraz podłączyć przycisk przewietrzania tylko do tej grupy którą chcemy otwierać (np. siłownik klapy na dachu).
Problem z podłączeniem centrali SSP do systemu oddymiania dotyczy sytuacji, gdy instalatorzy ignorują rezystory dozoru oraz alarmu. Należy zwrócić uwagę na wartości rezystancji, które podaje producent centrali oddymiania oraz schemat podłączenia. W skrajnych przypadkach błędnego połączenia możemy mieć usterkę i alarm w centrali oddymiania podczas, gdy nic takiego nie występuje w systemie SSP. Ponadto rezystory dozoru i alarmu instalujemy w module sterującym systemu SSP, żeby połączenie central było monitorowane w sposób właściwy. Brak jednego z rezystorów może spowodować wystąpienie usterki lub alarmu w najmniej oczekiwanym momencie. A tego byśmy nie chcieli… Dlatego należy sztywno trzymać się schematu.
Spotykamy się również z potrzebą wymiany systemu oddymiania, który został zainstalowany na obiekcie wiele lat temu. W takich przypadkach instalatorzy często wymieniają samą centralę pozostawiając stare czujki oraz przyciski oddymiania. Na przestrzeni kilkunastu lat zmieniły się wymagania co do systemów oddymiania. Na przykład zostały sprecyzowane wymagania dla przycisków oddymiania (kolor pomarańczowy, napis oddymianie, zespoły diod i sygnalizacja). Starsze systemy posiadały przyciski konwencjonalne (np. KAC typu zbij szybkę), które nie posiadały oznaczeń sygnalizacji, ale również możliwości resetu.
Jak postąpić w takiej sytuacji gdy nie da się wymienić okablowania lub okablowanie jest dwużyłowe? Jak realizować reset i sygnalizację stanów systemu? Można zostawić te stare przyciski, obok nowej centrali AFG-2004 zainstalować jeden przycisk oddymiania RPO-02 i rezystor zainstalować w ostatnim przycisku starej linii. Przykładowe podłączenie na schemacie:
Podsumowując, dobrze dobrany i wykonany system oddymiania zapewnia bezpieczną ewakuację na pionowych drogach ewakuacji.